موقعیت جغرافیایی
آذربایجان شرقی یکی از استان‌های مهم، پرجمعیت و آباد ایران است که در گوشه شمال‌غرب کشور واقع شده است. این استان دارای مرز مشترک با جمهوري‌هاي آذربايجان، نخجوان و ارمنستان بوده و به دلیل واقع شدن در مسير جاده ابريشم و داشتن موقعيت ويژه جغرافيايي به عنوان چهارراه ارتباطي ايران و اروپا و دروازه مشرق زمین خوانده می‌شود. مساحت این استان 45491 كیلومتر مربع است که حدود 2.8 درصد از مساحت كل كشور را شامل می‌شود. این استان از نظر موقعیت طبیعی در محل به‌هم خوردگی دو رشته كوه البرز و زاگرس، به‌عبارتی در زون البرز و آذربایجان و در گوشه شمال‌غرب فلات ایران واقع شده‌است.
مرزهای استان
استان آذربایجان شرقی از ناحیه شمال، با كشورهای آذربایجان، ارمنستان و جمهوری خودمختار نخجوان (وابسته به كشور آذربایجان) به طول 235 كیلومتر دارای خط همجواری است كه مرز مشترک این استان با كشورهای فوق را رود ارس تشكیل می‌دهد. در حال حاضر ارتباط استان با كشورهای همجوار در طول این مرز تنها از سه نقطه جلفا، خداآفرین و كردشت (مرز نوردوز) انجام می‌گیرد. این استان از ناحیه غربی و جنوب غربی با آذربایجان غربی همجوار می‌باشد. در جنوب خود با استان زنجان و از ناحیه شرقی نیز با استان اردبیل حدود 400 كیلومتر مرز مشترک دارد.
اقلیم و آب و هوا
آب و هوای آذربایجان شرقی به طور كلی سرد و خشک است و این استان همواره تحت تأثیر بادهای سرد شمالی و سیبری و بادهای مرطوب دریای سیاه و مدیترانه و اقیانوس اطلس قرار دارد. به علاوه، بادهای محلی نیز تحت تأثیر شرایط طبیعی استان از سوی كوهستان‌های بلند و دریاچه‌های ارومیه و خزر به سوی دشت‌ها و جلگه‌ها می‌وزند. آذربایجان شرقی از لحاظ تقسیم‌بندی‌های اقلیمی جزو مناطق نیمه‌خشک به حساب می‌آید اما علاوه بر پوشش گیاهی متنوعی كه در فضاهای جلگه‌ای، دره‌ای و كوهستانی استان وجود دارد، جنگل‌های متراكمی نیز نقاط مختلف استان را پوشانده است. در شمال ارسباران، دره ارس و شهر ورزقان، كوه‌های قازان‌داغی و قندراتباشی واقع شده است كه پوشیده از درختان جنگلی و مراتع كوهستانی است.